Invisalign
“อินวิซาไลน์” เป็นเครื่องมือจัดฟันที่ทำมาจากพลาสติกที่ผิวสัมผัสเรียบ พิเศษกว่าการจัดฟันแบบใส่เหล็กตรงที่ใสจนแทบมองไม่เห็น สบายกว่าไม่ระคายเคืองต่อเนื้อเยื่อในปาก สามารถถอดออกได้ง่ายเวลารับประทานอาหารหรือแปรงฟัน ซึ่งจะถูกออกแบบมาเฉพาะบุคคล โดยการใช้โปรแกรมคอมพิวเตอร์ที่พัฒนาโดยบริษัท Align Technology ในการผลิตชุดของเครื่องมือจัดฟัน โดยแต่ละชุดจะค่อย ๆ จัดเรียงฟันของคุณให้เคลื่อนไปยังตำแหน่งที่ทันตแพทย์จัดฟันได้กำหนดไว้ในแผนการรักษาอย่างเป็นธรรมชาติ

ระบบ Invisalign สามารถเคลื่อนฟันได้อย่างแม่นยำ

การจัดฟันร่วมกับการผ่าตัดขากรรไกร
ในผู้ป่วยบางราย การจัดฟันเพียงอย่างเดียวไม่สามารถแก้ไขความผิดปกติได้ทั้งหมด การจัดฟันร่วมกับการผ่าตัดขากรรไกรเป็นอีกทางเลือกหนึ่ง เพื่อแก้ไขปัญหาตำแหน่งหรือขนาดของขากรรไกรบนและล่างไม่สัมพันธ์กัน ทำให้เกิดปัญหาการบดเคี้ยว การออกเสียง และในบางรายยังส่งผลต่อรูปหน้าอีกด้วย

กรณีใดบ้างที่จำเป็นต้องผ่าตัดขากรรไกรทั้งบนและล่างพร้อมกัน
การวางแผนการรักษาว่าจะผ่าตัดกี่ขากรรไกรนั้น เป็นการทำงานร่วมกันเป็นทีมของทันตแพทย์จัดฟันและทันตแพทย์สาขาศัลยศาสตร์ช่องปากและแม็กซิลโลเฟเชียล ซึ่งจะต้องวางแผนการรักษาร่วมกันก่อนเริ่มการรักษา ผู้ป่วยบางรายอาจจะได้แผนการรักษาที่ขากรรไกรใดขากรรไกรหนึ่งที่ผิดปกติ แต่ในบางรายจำเป็นต้องผ่าตัดทั้งขากรรไกรบนและล่าง ยกตัวอย่างเช่น ผู้ป่วยมีความผิดปกติของตำแหน่งและขนาดของขากรรไกรทั้งบนและล่าง ผู้ป่วยที่มีใบหน้าเบี้ยว ผู้ป่วยที่มีแนวการสบฟันเอียง ผู้ป่วยที่ผ่าตัดขากรรไกรเพื่อแก้ไขภาวะหยุดหายใจขณะนอนหลับ เป็นต้น


Orthognathic Surgery (One-jaw Surgery) (ภาพ : zeahdental.net)

Orthognathic Surgery (Two-jaw Surgery) (ภาพ : zeahdental.net)

ขั้นตอนในการจัดฟันร่วมกับการผ่าตัดขากรรไกรมีอะไรบ้าง

ผู้ป่วยที่มีปัญหาการสบฟันผิดปกติ และสงสัยว่าตนเองนั้นจำเป็นต้องจัดฟันร่วมกับการผ่าตัดขากรรไกรหรือไม่ สามารถนัดปรึกษากับทันตแพทย์จัดฟันเฉพาะทางเพื่อขอทราบข้อมูลและแนวทางการรักษาเบื้องต้นได้

การรักษาจะเริ่มจากตรวจทางคลินิกในช่องปาก การตรวจใบหน้า การพิมพ์ปากเพื่อทำแบบจำลองฟัน และเอกซเรย์เหมือนการจัดฟันทั่วไปแบบไม่ผ่าตัด ซึ่งในส่วนเอกซเรย์นั้นทันตแพทย์จัดฟันอาจจะมีการส่งถ่ายภาพรังสีเพิ่มเติม เช่นภาพรังสีสามมิติ CBCT เมื่อมีข้อบ่งชี้

จากนั้นทันตแพทย์จัดฟันจะนำข้อมูลที่ได้มาทั้งหมดมาวิเคราะห์ว่าเคสที่มีปัญหาความผิดปกติของขากรรไกรนั้น สามารถมีแผนการรักษาอะไรได้บ้าง ในบางรายสามารถจัดฟันอย่างเดียว บางรายอาจจะต้องมีการผ่าตัดขากรรไกรร่วมด้วย แต่ในบางรายที่แผนการรักษาไปได้ทั้งสองทาง ทันตแพทย์จัดฟันจะทำการอธิบายข้อดีข้อเสียต่าง ๆ แล้วให้ผู้ป่วยเป็นผู้เลือกแผนการรักษาสุดท้ายเมื่อได้ข้อมูลครบถ้วนแล้ว

เมื่อแผนการรักษาเป็นการจัดฟันร่วมกับการผ่าตัดขากรรไกร ทันตแพทย์จัดฟันจะทำการส่งต่อผู้ป่วยไปพบทันตแพทย์สาขาศัลยศาสตร์ช่องปากและแม็กซิลโลเฟเชียล เพื่อทำการตรวจทางคลินิกอีกครั้งหนึ่ง รวมถึงประเมินแผนการรักษาสำหรับการผ่าตัดขากรรไกร ในการนัดครั้งนี้ ผู้ป่วยจะทราบข้อมูลเบื้องต้นเกี่ยวกับค่าใช้จ่ายสำหรับการผ่าตัดว่าเคสตนเองต้องผ่าตัดกี่ขากรรไกร ผลข้างเคียงจากการผ่าตัดมีอะไรบ้าง ตลอดจนซักถามข้อสงสัยต่าง ๆ เพื่อเป็นข้อมูลในการตัดสินในการเลือกแผนการรักษา

 โดยทั่วไป การรักษาด้วยการจัดฟันร่วมกับการผ่าตัดขากรรไกรประกอบด้วย 3 ขั้นตอน ดังนี้

1. การจัดฟันก่อนการผ่าตัด (Pre-surgical Orthodontics)
   ใช้เวลาประมาณ 6 เดือน – 2 ปีเพื่อแก้ไขการเรียงตัวของฟัน ซึ่งอาจจะมีการถอนฟันร่วมด้วยหรือไม่ก็ได้ ขึ้นอยู่กับแผนการรักษาในผู้ป่วยแต่ละราย ก่อนการผ่าตัด ทันตแพทย์จัดฟันจะประเมินว่าฟันบนและฟันล่างสัมพันธ์กันหรือไม่ โดยการพิมพ์ปากทำแบบจำลองฟัน เพื่อตรวจสอบการกัดสบโดยละเอียดนอกช่องปาก ในผู้ป่วยบางรายสามารถข้ามขั้นตอนการจัดฟันก่อนการผ่าตัดได้ เรียกว่า Surgery first orthognathic approach ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับแผนการรักษาและประสบการณ์ของทันตแพทย์ผู้ให้การรักษานั้น ๆ
2. การผ่าตัดขากรรไกร (Corrective Jaw Surgery)
   เมื่อพร้อมที่จะทำการผ่าตัด ทันตแพทย์จะพิมพ์ปาก ถ่ายภาพใบหน้าสามมิติ และส่งถ่ายภาพรังสีสามมิติ CBCT เพื่อทำแผนการผ่าตัดขากรรไกรแบบดิจิตอล และเฝือกสบฟันสำหรับใช้ในห้องผ่าตัด การผ่าตัดขากรรไกรนั้น อาจจะผ่าขากรรไกรเดียว (1 jaw) หรือ สองขากรรไกร (2 jaw) ก็ได้ขึ้นกับลักษณะความผิดปกติของขากรรไกรในผู้ป่วยแต่ละราย เพื่อให้มีใบหน้าที่สวยงาม และการสบฟันที่ดีขึ้นหลังการผ่าตัด ผู้ป่วยจะได้รับคำแนะนำในการเตรียมตัวก่อนและหลังการผ่าตัดจากทันตแพทย์ผู้ทำการผ่าตัด การผ่าตัดจะทำในโรงพยาบาล และผู้ป่วยมักจะต้องพักฟื้น 2-5 วันในโรงพยาบาล และพักต่อที่บ้านอีกประมาณ 2-4 สัปดาห์แล้ว

การจัดฟันหลังการผ่าตัด (Post-surgical Orthodontics)
เป็นการจัดฟันเพื่อเก็บรายละเอียดให้การสบฟันสมบูรณ์ยิ่งขึ้น โดยมากจะใช้หนังยางดึงฟันร่วมด้วย และมักจะใช้เวลาประมาณ 6 เดือน – 1 ปี

การนัด follow up หลังออกจากโรงพยาบาล

ทันตแพทย์จะนัดผู้ป่วยเพื่อติดตามผลการรักษาภายหลังการผ่าตัดขากรรไกรเป็นระยะ ๆ โดยจะทำการตรวจใบหน้า การตรวจภายในช่องปาก การตัดไหมเย็บแผล และการตรวจผ่านทางภาพรังสีสามมิติ CBCT

การนัด follow up จะถี่ในช่วงแรกจนเหลือปีละ 1 ครั้ง โดยทั่วไปจะนัดหลังการผ่าตัด 1 สัปดาห์ 2 สัปดาห์ 1 เดือน 3 เดือน 6 เดือน 1 ปี และนัดหลังจากนั้นปีละครั้งจนครบ 5 ปี

การตัดไหม โดยทั่วไปจะตัดไหมในช่วง 2-6 สัปดาห์หลังการผ่าตัด ขึ้นอยู่กับระยะอ้าปากของผู้ป่วย

การส่งถ่ายภาพรังสีสามมิติ CBCT จะทำหลังผ่าตัด 1 วัน 1 เดือน 3 เดือน 6 เดือน 1 ปี ปี และนัดหลังจากนั้นปีละครั้งจนครบ 5 ปี

การผ่าตัดเอาแผ่นดามกระดูกและสกรูออก ในผู้ป่วยที่ต้องการผ่าตัดเอาแผ่นดามกระดูกและสกรูออก จะทำในช่วง 1 ปี หลังผ่าตัดขากรรไกร หากมีแผ่นดามกระดูกและสกรูในขากรรไกรล่าง สามารถเอาออกภายใต้การฉีดยาชาเฉพาะที่ แต่หากมีแผ่นดามกระดูกและสกรูในขากรรไกรบน มักจะแนะนำให้ผ่าตัดเอาออกภายใต้การดมยาสลบ