ระยะเวลาในการพักฟื้นหลังผ่าฟันคุดจะแตกต่างกันไปในแต่ละบุคคล ขึ้นอยู่กับความซับซ้อนของการผ่าตัดและสภาพร่างกายของแต่ละคน โดยทั่วไปอาการปวดและบวมจะค่อย ๆ ทุเลาลงภายใน 3–7 วัน หากปฏิบัติตามคำแนะนำหลังผ่าฟันคุดอย่างเคร่งครัด จะช่วยให้ฟื้นตัวได้เร็วและลดโอกาสเกิดภาวะแทรกซ้อนได้

อาการข้างเคียงที่พบบ่อย

• อาการปวด

เป็นอาการที่พบได้บ่อยที่สุด อาจรู้สึกปวดตุบ ๆ หรือปวดอย่างรุนแรงบริเวณที่ผ่าตัด ยาแก้ปวดที่ทันตแพทย์สั่งจะช่วยบรรเทาอาการได้

• อาการบวม

เหงือกบริเวณที่ผ่าตัดอาจบวมแดง และจะค่อย ๆ ดีขึ้นภายใน 2–3 วัน การประคบเย็นในช่วงแรกจะช่วยลดอาการบวมได้

• มีเลือดซึมออกมาเล็กน้อย

อาจมีเลือดซึมจากแผลในช่วงแรก การกัดผ้าก๊อซตามคำแนะนำจะช่วยหยุดเลือดได้

• อาการชา

อาจรู้สึกชาบริเวณริมฝีปาก ลิ้น หรือคาง เนื่องจากฟันคุดอยู่ใกล้เส้นประสาท อาการชามักจะค่อย ๆ หายไปเอง โดยทั่วไปทันตแพทย์จะแจ้งความเสี่ยงนี้ให้ทราบก่อนเริ่มทำหัตถการ

• การติดเชื้อ

แผลผ่าตัดอาจติดเชื้อได้ หากไม่ได้ปฏิบัติตามคำแนะนำอย่างเคร่งครัด อาการที่มักพบได้คือ ปวดบวมมากขึ้น มีไข้ และมีหนองไหลออกจากแผล

อาการอื่น ๆ ที่อาจพบได้

• ปวดหู อาการปวดอาจร้าวไปถึงหู

• ปวดศีรษะ อาจเกิดจากการอักเสบบริเวณแผล

• กลิ่นปาก เกิดจากเศษอาหารติดค้างในแผล

• อ้าปากลำบาก กล้ามเนื้อขากรรไกรอาจเกิดอาการเกร็งชั่วคราว

อาการผิดปกติที่ควรรีบไปพบทันตแพทย์
(แนะนำให้ตรวจสอบก่อนว่าได้ปฏิบัติตามคำแนะนำอย่างถูกต้องหรือไม่)

• มีเลือดออกไม่หยุด หรือมีเลือดออกมากผิดปกติ

• มีไข้สูง

• ปวดมากขึ้นเรื่อย ๆ แม้รับประทานยาแก้ปวดแล้ว

• บวมมากขึ้นเรื่อย ๆ

• มีหนองไหลออกจากแผล

• แผลมีกลิ่นเหม็น

• มีอาการชาที่คงอยู่เป็นเวลานาน

ไม่จำเป็นว่าฟันคุดทุกซี่จะต้องผ่าออกเสมอไป การตัดสินใจว่าจะผ่าหรือไม่ ขึ้นอยู่กับหลายปัจจัย เช่น ตำแหน่งของฟันคุด ลักษณะการฝังตัว อาการแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้น และความเสี่ยงต่อสุขภาพในระยะยาว โดยทันตแพทย์จะเป็นผู้ประเมินและให้คำแนะนำอย่างเหมาะสมสำหรับแต่ละบุคคล

กรณีที่อาจไม่จำเป็นต้องผ่า ได้แก่ ฟันคุดที่ฝังอยู่ลึกมาก ใกล้เส้นประสาทหรือโพรงไซนัส หรือในผู้ที่มีโรคประจำตัว ซึ่งการผ่าตัดอาจก่อให้เกิดความเสี่ยงโดยไม่จำเป็น อย่างไรก็ตาม ควรมีการติดตามอาการและถ่ายเอกซเรย์อย่างสม่ำเสมอโดยทันตแพทย์ เพื่อประเมินความเปลี่ยนแปลงและวางแผนดูแลที่เหมาะสม

ระหว่างการถอนฟันหรือผ่าฟันคุด บริเวณที่ผ่าฟันจะได้รับยาชาเพื่อลดความรู้สึก คนไข้จะไม่รู้สึกเจ็บขณะทำหัตถการ แต่หลังจากยาชาหมดฤทธิ์แล้ว อาจมีอาการปวด บวม หรือระคายเคืองได้ ซึ่งเป็นเรื่องปกติ หลังการผ่าตัดสามารถทานยาแก้ปวดที่ทันตแพทย์แนะนำเพื่อบรรเทาอาการได้

อายุที่เหมาะสมในการเริ่มผ่าฟันคุดคือประมาณ 17 ปี เนื่องจากเป็นช่วงที่รากฟันยังงอกไม่เต็มที่ ทำให้การผ่าตัดทำได้ง่าย และร่างกายสามารถฟื้นตัวได้เร็วกว่าการผ่าตัดในช่วงวัยผู้ใหญ่ อย่างไรก็ตามอายุที่เหมาะสมอาจแตกต่างกันไปในแต่ละบุคคล ขึ้นอยู่กับตำแหน่งและลักษณะของฟันคุด ควรปรึกษาทันตแพทย์เพื่อตรวจเช็กและวางแผนการรักษาให้เหมาะสมกับแต่ละกรณี

ในกรณีที่คนไข้กำลังจะจัดฟัน หากฟันคุดอยู่ในตำแหน่งที่อาจขัดขวางการเคลื่อนฟัน ทันตแพทย์จัดฟันมักจะแนะนำให้ถอน/ผ่าฟันคุดออกก่อนเริ่มการจัดฟัน

อาการกระดูกเบ้าฟันอักเสบ (dry socket)

คืออะไร

• เป็นอาการที่เกิดขึ้นหลังจากการถอนฟัน

• เกิดจากลิ่มเลือดที่ปกติจะช่วยรักษาแผลหลุดออกไป ทำให้กระดูกและเส้นประสาทโผล่ออกมา

อาการ

• ปวดมาก

• แผลมีกลิ่น

สาเหตุ

• ลิ่มเลือดหลุดออกจากเบ้าฟันเร็วเกินไป

วิธีแก้ไข

• ไปพบทันตแพทย์ ทันตแพทย์จะทำความสะอาดแผลและใส่ยาเพื่อกระตุ้นให้เกิดลิ่มเลือดใหม่